Slavenkoor

Op 2 februari breekt het carnavalseizoen weer aan. Wie wel eens in Limburg carnaval heeft gevierd (of heeft staan juichen bij schaats- of voetbalwedstrijden) zal vast en zeker met een biertje in de hand op de alternatieve versie van het Slavenkoor staan springen. Dweilorkest, blaaskapel, spjasskapel, zaate hermeniekes, hoe je het ook wilt noemen, ze hebben allemaal deze kraker uit 1842 in hun repertoire. Opera en carnaval, de overeenkomst is makkelijker dan je denkt.

In 1842 schreef Giuseppe Verdi zijn opera Nabucco dat losjes gebaseerd is op het bijbelverhaal van de joodse ballingschap in Babylonië. De ontstaansgeschiedenis van deze opera was niet vlekkeloos.

Het libretto (tekstboekje) van Nabucco is geschreven door Temistocle Solera en heette oorspronkelijk Nabucodonosor, naar het gelijknamige toneelstuk van Anicet-Bourgeois en Francis Cornu. Het was door Bartolomeo Merelli, de impresario van het La Scala theater in eerste instantie aangeboden aan de componist Otto Nicolai. Deze wilde echter liever aan zijn opera Il Proscritto werken en weigerde. Vervolgens kwam Merelli bij Verdi terecht, maar Verdi had net twee geflopte opera's achter de rug en zag geen heil meer in het schrijven van een opera. Merelli bleef toch aandringen en gaf Verdi het document mee naar huis.

In zijn memoires vertelt Verdi hoe hij eenmaal thuis het manuscript uit woede in zijn kamer gooide. Toen hij keek waar het document was gevallen, zag hij de tekst Va, pensiero, sull’ ali dorate (los vertaald: gedachte, vlieg op gouden vleugels), de openingszin van het latere Slavenkoor. Het trok zijn interesse en hij begon het manuscript te lezen. Het libretto bleef maar door zijn hoofd gaan, Merelli bleef enthousiast aandringen en uiteindelijk ging Verdi overstag.

Eenmaal af begon Merelli gedeeltelijk terug te komen van zijn belofte op een onmiddellijke uitvoering van de opera. Zijn theater had namelijk dat seizoen al drie nieuwe opera's op het programma staan. Verdi hield nu voet bij stuk: ‘Of tijdens het carnavalsseizoen, of helemaal niet’. Uiteindelijk kreeg hij zijn zin en ging Nabucco op 9 maart 1842 in première. Ironisch genoeg zou een van zijn nummers vele jaren later een echt carnavalsnummer worden.

De opera was meteen een groot succes en met name het Slavenkoor werd erg populair bij het Italiaanse publiek:



Dit nummer werd uiteindelijk het meest bekende werk uit Verdi’s meesterwerk. Het is in de vorige eeuw uitgegroeid tot een tweede volkslied van Italië, maar ook buiten Italie kent iedereen de melodie. Maar de melodie werd door de jaren heen ook slachtoffer van zijn eigen succes. Het duikt op in reclameboodschappen, lift- en supermarktmuziek en de Zangeres zonder naam en Nana Moskouri namen het nummer eveneens voor hun rekening. De populariteit van de melodie overtreft de bekendheid van de opera.

De overtreffende trap vond echter bijna 150 jaar later plaats als het Nijmeegse Assekruus het nummer in 1995 omtovert tot een ware carnavalskraker met de titel Slavenkoor carnavalesque:



Helaas is er weinig bekend over Assekruus behalve dat het in 1982 opgericht werd en hun Slavenkoor-versie een zeer bescheiden hitje was in 1995. Sindsdien is het langzaam uitgegroeid tot een bekend nummer voor voetbal-, schaats- en carnaval liefhebbers waarbij het merendeel zich vast niet realiseert dat ze dansen op een opera melodie.

Bron: Wikipedia, Maurice Abravanel, Ruud de Graaf.

Ga terug naar de Homepage